Đọc báo cáo tài chính là một kỹ năng đòi hỏi sự tỉ mỉ và cẩn thận. Để có thể thực hiện được điều này không phải là dễ dàng. Đây được xem là một công việc không thể thiếu trong các công ty, doanh nghiệp. Cách đọc báo cáo tài chính luôn mang đến cho mọi người một cảm giác lo lắng và sợ hãi vì dễ bị lỗi. Hiểu được nỗi bận tâm đó của khách hàng; Thịnh Vượng Tài Chính đã tổng hợp các vấn đề có liên quan. Sau đó gửi đến khách hàng tóm lược sơ bộ về báo cáo tài chính; kèm theo cách đọc báo cáo tài chính áp dụng thực tế tại các công ty; doanh nghiệp sao cho đúng. Mời bạn cùng tham khảo ở bài viết dưới đây.
Tổng quan về báo cáo tài chính
Ai cũng biết rằng; đọc và phân tích báo cáo tài chính là kỹ năng không thể thiếu; không chỉ trong đầu tư cổ phiếu mà trong nhiều mảng khác như quản trị tài chính doanh nghiệp; kiểm toán, kế toán, ngân hàng. Tuy nhiên; sự phức tạp hóa mà mọi người hay nghĩ đã dẫn đến tình trạng xác định sai xu hướng; các mục tiêu đã đạt được và các vấn đề trong tài chính của công ty. Một phần; nhắc đến báo cáo tài chính nhiều người vẫn không biết nó là gì. Vậy nên trước khi đọc được báo cáo bạn cần biết rõ về thuật ngữ này.
Xem thêm: PHẦN MỀM PHÂN TÍCH CHỨNG KHOÁN
Báo cáo tài chính là gì?
Báo cáo tài chính là những báo cáo được tổng hợp đầy đủ; cung cấp mọi thông tin liên quan đến hoạt động tài chính như tình hình tài sản; vốn chủ sở hữu, nợ phải trả cũng như kết quả kinh doanh trong một kỳ kế toán của doanh nghiệp. Báo cáo thường được công bố định kỳ vào cuối mỗi quý và vào cuối năm. Dựa vào báo cáo tài chính, có thể thấy được khả năng sinh lời và thực trạng tài chính của doanh nghiệp; từ đó đưa ra những hướng đi giúp doanh nghiệp phát triển hơn và có sự tăng trưởng vượt bậc về doanh số trong tương lai.
Phân loại báo cáo tài chính
- Bộ báo cáo tài chính hoàn chỉnh bao gồm:
- Báo cáo của Ban giám đốc
- Báo cáo của công ty kiểm toán độc lập
- Bảng cân đối kế toán
- Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh
- Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
Có 2 loại báo cáo tài chính là: Báo cáo tài chính tổng hợp (BCTC tổng hợp) và Báo cáo tài chính hợp nhất (BCTC hợp nhất).
Bộ báo cáo tài chính theo Thông tư 200
Tại điều 100, Thông tư 200/2014/TT-BTC hướng dẫn về chế độ kế toán doanh nghiệp quy định bộ báo cáo tài chính cho doanh nghiệp bao gồm:
- Bảng cân đối kế toán
- Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh
- Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
- Bản thuyết minh báo cáo tài chính
Bộ báo cáo tài chính áp dụng theo Thông tư 133/2016/TT-BTC
Đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa, bộ báo cáo tài chính áp dụng theo Thông tư 133/2016/TT-BTC, gồm có:
- Báo cáo tình hình tài chính.
- BC kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh.
- Báo cáo lưu chuyển tiền tệ.
- Thuyết minh báo cáo tài chính.
- Bảng cân đối tài khoản
Hướng dẫn cách đọc báo cáo tài chính doanh nghiệp
Để có được cách đọc báo cáo tài chính doanh nghiệp chuẩn xác nhất; bạn không thể bỏ qua 3 bước quan trọng sau đây.
Bước 1: Ý kiến của kiểm toán viên
Với bước đi đầu tiên này nhiều doanh nghiệp thường bỏ qua; trong khi đó để việc phân tích có hiệu quả thì số liệu sử dụng phải trung thực; hợp lý và khách quan. Hơn thế nữa; để quá trình báo cáo diễn ra thuận tiện; bước 1 luôn là 1 bước đi quan trọng. Vì thế, cần xem xét ý kiến của phía kiểm toán viên sau khi thực hiện kiểm toán. Nếu ý kiến của kiểm toán viên là chấp nhận toàn phần thì lúc đó số liệu mới được sử dụng trong phân tích tài chính đem lại hiệu quả cao nhất. Bước 1 cho chúng ta thấy được việc phân tích sẽ thực hiện sau khi cuộc kiểm toán kết thúc; hoặc trường hợp doanh nghiệp không thực hiện kiểm toán; vẫn có thể sử dụng báo cáo tài chính sau khi cơ quan thuế kiểm tra.
Bước 2: Đọc hiểu báo cáo tình hình tài chính
Báo cáo tài chính phản ánh về tình hình tài chính của doanh nghiệp tại thời điểm nhất định; vì vậy mà nó rất quan trọng với doanh nghiệp. Sau khi phân tích các chỉ số về tài sản và nguồn vốn; người đọc báo cáo tài chính có thể hiểu được bản chất sự biến động của chỉ tiêu; đồng thời cũng hiểu hơn về cơ cấu của từng chỉ tiêu; rủi ro về mất cân bằng tài chính trong ngắn hạn cũng như dài hạn.
Theo đó; chúng ta có cách đọc báo cáo tài chính theo thứ tự như sau:
- Liệt kê các khoản mục lớn trong tài sản – nguồn vốn.
- Tính toán tỷ trọng các khoản mục trong tổng tài sản, nguồn vốn.
- Nhận xét về sự biến động lớn trong các khoản mục và tìm hiểu nguyên nhân.
- Đánh giá về sự mất cân đối tài chính thông qua vốn lưu động thuần.
Vốn lưu động thuần = Tài sản ngắn hạn – Nợ ngắn hạn
Nếu vốn lưu động thuần tiến dần về 0 và chuyển sang âm lớn thì khi đó, sự mất cân đối trong tài chính càng lớn và rủi ro càng cao.
Bước 3: Đọc hiểu báo cáo hoạt động
Báo cáo hoạt động chủ yếu phản ánh về tình hình kinh doanh; xác định phần lợi nhuận. Cho nên, ở nội dung này cần quan tâm đến quy mô của doanh nghiệp để xác định nếu doanh nghiệp có quy mô lớn thì việc đọc và hiểu cần thực hiện chi tiết từng hoạt động đặc biệt là hoạt động bán hàng và cung cấp dịch vụ.
Có 2 cách đọc hiểu đối với báo cáo này như sau:
Cách 1: Tách riêng doanh thu, chi phí, lợi nhuận; Tính tỷ trọng từng doanh thu, chi phí trong tổng doanh thu, tổng chi phí; nhận xét về chỉ tiêu đó.
Cách 2: Tính các chỉ tiêu về khả năng sinh lời: ROS (tỷ suất lợi nhuận sau thuế trên doanh thu), ROA (tỷ suất lợi nhuận trên tài sản), ROE (tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ); Tính các chỉ tiêu về hiệu quả từ yếu tố đầu vào: Hts, Htsnh, Htsdh…, nhận xét về các chỉ tiêu.
Hướng dẫn cách đọc báo cáo tài chính công ty chứng khoán Techcom Securities
Người chơi chứng khoán nhất định không được bỏ qua việc đọc báo cáo tài chính. Cách đọc báo cáo tài chính chi tiết giúp cho các nhà đầu tư hiểu được và đưa ra quyết định đúng đắn khi đầu tư vào một doanh nghiệp nào đó. Để đọc chính xác tài chính của công ty chứng khoán; bạn không thể bỏ qua các lưu ý sau.
Trình tự đọc báo cáo tài chính: Đọc từ đầu đến cuối
Khi đọc báo cáo tài chính, trình tự phù hợp là đọc từ đầu đến cuối, do vậy; một trong những tài liệu đọc đầu tiên là ý kiến của kiểm toán viên về báo cáo tài chính; sau đó là đọc đến bảng cân đối kế toán, rồi đến báo cáo kết quả kinh doanh; lưu chuyển tiền tệ và thuyết minh báo cáo tài chính. Nhà đầu tư có thể cần điều chỉnh số liệu để đảm bảo tính chính xác của kết quả phân tích.
Đọc bảng cân đối kế toán
Điều quan trọng thứ nhất
Quan sát ngay số dư tiền và tương đương tiền trong tương quan với tài sản và nợ ngắn hạn. Khi tiếp cận với báo cáo tài chính thì một trong những khoản mục đầu tiên cần quan sát ngay là số dư tiền và tương đương tiền. Một công ty có quy mô tài sản rất lớn và báo lãi lớn nhưng tài khoản tiền và tương đương tiền có rất ít tiền thì công ty đó đang rất thiếu hụt thanh khoản; thiếu tiền và đó là một dấu hiệu của dòng tiền thiếu lành mạnh. Theo kinh nghiệm cá nhân tôi, số dư tiền mặt cần chiếm khoảng ít nhất 10% nợ ngắn hạn thì mới được coi là có lượng tiền mặt tương đối khá (tức là khả năng thanh toán tức thời = tiền và tương đương tiền/nợ ngắn hạn khoảng từ 10% trở lên).
Điều quan trọng thứ hai
Chú ý đến quy mô nợ vay phải trả lãi và hệ số nợ. Mức vay nợ cao thường là kết quả của việc đồng vốn sinh lời thấp. Ngoại trừ những công ty đang tăng trưởng rất nhanh đòi hỏi phải vay nợ lớn; trong nhiều trường hợp khác; hệ số nợ thường cao là kết quả của việc quản trị yếu kém và hiệu quả kinh doanh thấp.
Do lợi nhuận trên vốn đạt được thấp khiến công ty không thể dựa nhiều vào nguồn vốn nội sinh (lợi nhuận để lại) để phục vụ nhu cầu đầu tư, chính vì vậy; công ty phải thực hiện các khoản đầu tư mới phụ thuộc lớn vào vay nợ. Bên cạnh đó; hệ số nợ cao còn có thể là hệ quả của việc tích hợp dọc tràn lan hoặc đa dạng hóa quá mức. Hệ số nợ liên quan rất lớn tới cơ cấu kinh doanh và chiến lược doanh nghiệp.
Điều quan trọng thứ ba
Nhận diện sớm các dấu hiệu của sự mất cân đối tài chính. Triết lý và nghệ thuật của quản lý tài chính giỏi là nằm ở chữ cân bằng (balance) tức là cân đối thu – chi. Một trong những yếu tố quan trọng của sự cân đối tài chính là tài sản dài hạn cần được tài trợ bởi nguồn vốn dài hạn tương ứng. Một doanh nghiệp nếu đầu tư vào một dự án dài hạn có thời hạn khoảng 15 năm mà vay bằng một khoản vay 6 năm; không sớm thì muộn, điều này sẽ tiềm ẩn rủi ro lớn và đem đến áp lực về khả năng thanh toán cho doanh nghiệp.
Để sớm nhận biết được điều này; nhà đầu tư cần quan sát xu hướng biến động lịch sử dài hạn của vốn lưu động thuần (Net working capital NWC = Tài sản ngắn hạn – Nợ ngắn hạn). Nếu NWC có xu hướng giảm dần; đặc biệt chuyển sang âm lớn thì điều này đang báo hiệu sự xuất hiện ngày càng rõ rệt của mất cân đối tài chính. NWC âm cho thấy công ty đã dùng nợ ngắn hạn tài trợ cho tài sản dài hạn.
Cách đọc bảng cân đối kế toán chứng khoán
Bảng cân đối kế toán thông tin chủ yếu phản ánh một cách tổng quát tình hình tài sản của doanh nghiệp theo giá trị; nguồn vốn, sự hình thành tài sản tại một thời điểm nhất định.
Khi hiểu về kết cấu của một bảng cân đối kế toán khi đọc bạn sẽ hiểu rõ ý nghĩa của những con số
Bảng cân đối kế toán có sự cân bằng giữa tổng tài sản và nguồn vốn:
Tổng tài sản = Tài sản ngắn hạn + Tài sản dài hạn.
Nguồn vốn = Nợ phải trả + Vốn chủ sở hữu.
Tổng tài sản = Tổng nguồn vốn
Cách đọc báo cáo tài chính kinh doanh chứng khoán Techcom Securities (TCBS)
Nội dung báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh của công ty chứng khoán TCBS phản ánh tổng quát tình hình; kết quả kinh doanh của công ty trong một khoảng thời gian nhất định. Là một phương tiện trình bày khả năng sinh lời; thực trạng tình hình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
Trong báo cáo kết quả kinh doanh có thông tin về doanh thu; chi phí và lợi nhuận được tạo ra do hoạt động kinh doanh trong kỳ đó.
Nguyên tắc trong báo cáo kết quả kinh doanh
Lợi nhuận = Doanh thu – Chi phí
- Thông tin chúng ta cần quan tâm trong bảng báo cáo này liên quan trực tiếp tới các thành phần về: Doanh thu, chi phí và lợi nhuận.
- Một công ty chứng khoán có doanh thu cao nhưng chưa chắc lợi nhuận đã cao vì nó còn phụ thuộc vào chi phí bỏ ra của doanh nghiệp đó.
- Đọc và đánh giá chi tiết các mục trong báo cáo kết quả kinh doanh để tìm kiếm những thông tin hữu ích đối với từng đối tượng quan tâm.
Cách đọc báo cáo tài chính lưu chuyển tiền tệ chứng khoán
Nguyên tắc báo cáo lưu chuyển tiền tệ
Tiền có đầu kỳ + Tiền thu trong kỳ = Tiền chi trong kỳ + Tiền tồn cuối kỳ
Tham khảo bài viết: TỰ CHỌN TÀI KHOẢN CHỨNG KHOÁN TCBS SỐ ĐẸP
Nguyên tắc thứ nhất
Nhà đầu tư cần xem xét trước hết là sự hợp lý của các khoản chi tiêu đầu tư của một công ty. Khi xem xét khoản chi tiêu đầu tư của công ty thì cần đánh giá đầu tiên là sự phù hợp về mặt chiến lược. Một khoản đầu tư không có tính chiến lược rõ ràng thì thường khó mang lại hiệu quả tài chính về mặt dài hạn.
Chẳng hạn; công ty chứng khoán TCBS đi mở siêu thị hoặc thâu tóm một khách sạn thì liệu có hợp lý không khi công ty này mới chiếm được thị phần nhỏ mà đã vội đa dạng hóa đầu tư? Nó có thực sự thể hiện sự hiệu quả trong sử dụng vốn hay không? Hay một số công ty hiện nay có thực hiện hoạt động ủy thác đầu tư. Việc ủy thác đầu tư có thiết thực hay không khi một công ty chuyên về sản xuất kinh doanh đang thiếu vốn; phải đi vay để kinh doanh với lãi suất cao lại mang tiền đi ủy thác đầu tư? Liệu đó có phải là một khoản đầu tư khôn ngoan hay không?
Nguyên tắc thứ hai
Sự thực chất của hoạt động tăng vốn bằng phát hành cổ phiếu. Bạn sẽ phân tích và nhận định thế nào về sự thực chất của một hoạt động phát hành riêng lẻ cho “đối tác chiến lược” nếu một công ty tăng vốn chủ sở hữu bằng phát hành cổ phiếu mà không thấy có sự tăng lên của số dư tiền mặt; thay vào đó là sự gia tăng khoản nợ phải thu khác (ngắn và dài hạn)? Liệu sự tăng vốn này có thực sự hiệu quả ở trên khía cạnh là đưa đến nguồn tiền cho tăng trưởng hay không và có thực chất hay không?
Nguyên tắc thứ ba
Một trong những dấu hiệu thể hiện sự lành mạnh của tình hình tài chính trong dài hạn là sự đều đặn của dòng tiền chi trả cổ tức tiền mặt trong dài hạn. Ngoại trừ những công ty đang tăng trưởng rất nhanh có thể không trả cổ tức; đa số các trường hợp khác; việc kinh doanh có lãi cần đi kèm với một chính sách chi trả cổ tức tiền mặt. Việc công ty có chi trả cổ tức tiền mặt là một dấu hiệu rất quan trọng để chứng tỏ sự lành mạnh về dòng tiền của doanh nghiệp và lợi nhuận doanh nghiệp công bố là lợi nhuận thực.
Nguyên tắc thứ tư
Tăng trưởng thường là tốt nhưng cần phân biệt được tăng trưởng bền vững; tăng trưởng nóng thiếu bền vững. Dấu hiệu của một công ty chứng khoán tăng trưởng nóng thiếu bền vững là Đầu tư vào vốn lưu động; đầu tư vào tài sản dài hạn vượt quá mức khỏi khả năng tài trợ của nguồn vốn nội sinh (lợi nhuận để lại tái đầu tư + Khấu hao TSCĐ) trong một thời gian dài.
Cách đọc báo cáo tài chính thật sự không phức tạp như bạn nghĩ. Chỉ cần một chút tỉ mỉ và kỹ năng là bạn có thể hiểu và đọc được một cách chính xác. Đặc biệt; với tình hình tài chính tại Techcom Securities thì bạn sẽ có được một cách đọc hữu hiệu nhất. Qua bài viết này hy vọng bạn sẽ bỏ túi được một số kiến thức cơ bản. Từ đó nâng cao kỹ năng đọc báo cáo cũng như nhận ra được các mặt phát triển của doanh nghiệp; cơ quan nào đó để chọn đầu tư phù hợp.
Bài viết liên quan: