Hiện nay chứng khoán hóa là kỹ thuật chưa phổ biến tại Việt Nam. Nhưng nó lại có thể tạo ra tính thanh khoản. Cho nên các nhà đầu tư nên tìm hiểu về chứng khoán hóa là gì? Lợi ích và rủi ro của chứng khoán hóa?. Và bài viết hôm nay hãy cùng Thịnh vượng tài chính tham khảo những nội dung này nhé!
Chứng khoán hóa là gì?
Chứng khoán hóa trong tiếng Anh là Securitization. Đây là một quá trình tài chính cấu trúc mà ở đó các tài sản thế chấp khác nhau của những người đi vay được tập hợp và đóng gói. Rồi được dùng làm đảm bảo để phát hành các trái phiếu. Gọi chung là trái phiếu đảm bảo bằng tài sản. Tiền từ người mua các chứng khoán này sẽ được chuyển đến các tổ chức tài chính cho vay thế chấp. Để các tổ chức này cho người đem thế chấp tài sản vay tiền. Chứng khoán hóa chính là quá trình đưa các tài sản thế chấp sang thị trường thứ cấp nơi mà chúng có thể trao đi đổi lại. Nó đã biến các tài sản kém thanh khoản thành những chứng khoán thanh khoản cao.
Xem thêm: CHỨNG KHOÁN CHƯA LƯU KÝ LÀ GÌ?
Các sản phẩm chứng khoán hóa
Chứng khoán hóa được phân loại thành các trái phiếu chứng khoán hóa như sau:
- Trái phiếu được chứng khoán hóa từ các khoản vay thế chấp bất động sản (Mortgage backed securities – MBS). Đây là loại chứng khoán được tạo ra từ việc tập hợp các khoản vay được đảm bảo bằng tài sản thế chấp lại (thường là bất động sản) hình thành nên một khoản nợ với giá trị lớn (a pool of mortgages). Và chia nhỏ khoản nợ này thành những phần nhỏ bằng nhau (shares or participation certificates in pool).
- Trái phiếu được chứng khoán hóa từ các khoản vay tài sản (Asset-Backed Securities – ABS). Đây là loại chứng khoán được đảm bảo bởi giá trị của một số lượng các khoản vay; hay các khoản phải thu gộp lại (a pool of loans or receivables). Đây là một công cụ có thu nhập cố định và nguồn thu cũng dựa trên nguồn thu dự kiến từ tài sản cơ sở;(các khoản vay hay các khoản phải thu đó).
- Trái phiếu được chứng khoán hóa từ các nghĩa vụ nợ có đảm bảo (CDOs). Đây là một sản phẩm có lợi suất cố định. Nó là một phần của thị trường giao dịch các chứng khoán đảm bảo bằng các tài sản.
Nếu hàng hóa cơ sở của các trái phiếu CDOs bao gồm các loại trái phiếu (trái phiếu công ty, trái phiếu ở thị trường mới nổi); thì trái phiếu CDOs còn được gọi theo thuật ngữ tiếng Anh là collateralized bond obligation (CBO).
Khi hàng hóa cơ sở của trái phiếu CDOs gồm các khoản vay ngân hàng trái phiếu CDOs được gọi theo thuật ngữ tiếng Anh là collateralized loan obligation (CLO).
Tham khảo: CHIẾN LƯỢC ĐẦU TƯ TRÁI PHIẾU
Lợi ích và rủi ro của chứng khoán hóa là gì?
Lợi ích
- Chứng khoán hóa giúp cho dòng vốn được luân chuyển liên tục; giúp cung ứng vốn kịp thời cho các chủ thể trong nền kinh tế. Đặc biệt là những chủ sở hữu ban đầu của các tài sản cơ sở (các khoản vay).
- Và thông qua việc chứng khoán hóa các khoản cho vay có cùng tính chất; lãi suất và thời hạn của các ngân hàng thương mại giúp cho đồng vốn trên thị trường được lưu thông nhanh hơn. Và không phụ thuộc vào những khoản cho vay hiện thời. Đồng thời chính công cụ này cũng sẽ thu hút, khai thác mọi nguồn vốn nhỏ lẻ; nhàn rỗi trong nền kinh tế. Từ đó giúp tránh tình trạng vốn nằm bất động, tạo khả năng sinh lợi cao; góp phần thúc đẩy nền kinh tế phát triển.
- Chứng khoán hóa giúp những người cho vay có thể thu hồi được vốn sớm hơn. Nên giúp họ giảm thiểu chi phí, tăng khả năng sinh lời trong tương lai khi sớm tái đầu tư. Bên cạnh đó, nhà đầu tư sở hữu công cụ chứng khoán hóa được hưởng cả lãi và gốc chia đều định kỳ hàng tháng. Nên thu hồi vốn nhanh hơn so với việc sở hữu trái phiếu coupon. Chẳng hạn thì định kỳ 6 tháng hoặc 1 năm chỉ được hưởng phần lãi phát sinh. Và đến kỳ trả lãi cuối mới được nhận phần lãi kỳ cuối và nợ gốc.
- Việc chứng khoán hóa tạo thêm nhiều loại chứng khoán mới cung ứng cho thị trường tài chính. Đây là cơ hội cho các nhà đầu tư có thể đa dạng hóa danh mục đầu tư của mình. Để làm tăng tính thanh khoản cho thị trường tài chính; giúp các chủ thể phát hành các khoản nợ có cơ hội huy động những nguồn vốn mới.
- Quá trình thực hiện chứng khoán hóa chính là quá trình hoán chuyển và chia sẻ rủi ro. Theo đó, rủi ro ban đầu của chủ thể cho vay này sẽ được phân tán cho các chủ thể tham gia trong quá trình chứng khoán hóa. Cho nên, chứng khoán hóa giúp giảm thiểu rủi ro các khoản nợ; góp phần nâng cao chất lượng tín dụng.
- Với người sở hữu các công cụ chứng khoán hóa này, rủi ro thanh toán cũng được giảm thiểu do có sự tham gia của người quản lý các khoản nợ; chủ thể đặc biệt và tổ chức xếp hạng tín nhiệm tư vấn tái cấu trúc các dòng tiền. Và có thể nâng cao mức xếp hạng tín nhiệm của các công cụ chứng khoán hóa này so với mức xếp hạng cũ của các khoản nợ gốc.
- Vì các chủ sở hữu ban đầu của những khoản nợ đã sớm “bán” các khoản nợ này cho chủ thể đặc biệt làm cho thông tin. Nên thể hiện trên báo cáo tài chính của họ cũng tốt hơn; đáp ứng được những tiêu chuẩn cao khó khăn về hệ số nợ, hệ số an toàn vốn trong hoạt động kinh doanh.
Rủi ro
- Với các khoản nợ được thanh toán lãi và gốc định kỳ hàng tháng, người đi vay vẫn có quyền được trả trước một phần nợ gốc hoặc toàn bộ nợ gốc. Cho nên,thời hạn của các khoản nợ bị rút ngắn lại, làm cho lãi tính trên dư nợ của tháng tiếp theo có thể thấp hơn dẫn đến rủi ro trả trước đối với người sở hữu khoản nợ đó; tạo ra tính không chắc chắn của dòng thu nhập trong tương lai.
- Vì khoản nợ được chuyển hóa qua nhiều công đoạn, nên có thể dẫn đến sự vỡ nợ dây chuyền của những chủ thể có liên quan. Nếu như người đi vay không thanh toán được các khoản nợ gốc và lãi định kỳ.
Vai trò của chứng khoán hóa
Quá trình chứng khoán hóa, có 4 loại chủ thể kinh tế liên quan, đó là:
- Người thế chấp và đi vay
- Tổ chức tập hợp và đóng gói tài sản thế chấp để phát hành chứng khoán
- Nhà đầu tư mua/bán chứng khoán
- Tổ chức tín dụng cho vay
Khi có 4 loại chủ thể thay vì 2 loại như trước đó là người thế chấp, đi vay và tổ chức tín dụng cho vay, rủi ro sẽ được chuyển từ tổ chức tài chính sang nhà đầu tư trái phiếu đảm bảo bằng tài sản. Cho nên, hình thức gộp nhiều loại tài sản thế chấp khác nhau vào một tập hợp sẽ phân tán rủi ro hiệu quả hơn. Nhiều người gọi các trung gian tài chính tham gia chứng khoán hóa là những người tạo dựng và phân tán rủi ro là vì vậy.
Ngoài ra, quá trình chứng khoán hóa cũng giúp giảm chi phí huy động tài chính. Nếu người đi vay có mức độ xếp hạng tín nhiệm không cao; thì với tài sản đem thế chấp tốt quy ra loại chứng khoán đảm bảo bằng tài sản vẫn có thể được xếp hạng tín nhiệm cao. Từ đó tạo ra tính thanh khoản cao hơn. Và chứng khoán hóa tạo thuận lợi cho cả việc vay và cho vay có thế chấp.
Bài viết đã thông tin đến bạn về Chứng khoán hóa là gì, có vai trò, lợi ích và rủi ro như thế nào. Chứng khoán hóa được xem là phương thức giúp giảm thiểu rủi ro và gia tăng lợi nhuận cho nhiều nhà đầu tư. Hy vọng qua bài viết bạn đã trang bị được những kiến thức hữu ích về vấn đề này. Chúc các bạn đầu tư thành công nhé!
Bài viết tham khảo: