Hiệu ứng FOMO là tâm lý chung mà nhiều người hay mắc phải. Đặc biệt trong đầu tư chứng khoán, đây là hiệu ứng có ảnh hưởng rất lớn đến nhà đầu tư. Vậy hiệu ứng FOMO là gì? Mời các bạn cùng theo dõi bài viết dưới.
Tìm hiểu về hiệu ứng FOMO
Hiệu ứng FOMO là gì?
FOMO là từ viết tắt của Fear of missing out, nghĩa là sợ bị bỏ lỡ, sợ bị mất cơ hội. Hiệu ứng FOMO là tâm lý của những người sợ bỏ lỡ cơ hội khi đứng ngoài trào lưu của đám đông.
Đây là hội chứng của nhiều người, đặc biệt là trong đầu tư chứng khoán và dùng mạng xã hội. Những người mắc hiệu ứng FOMO sẽ luôn có ý nghĩ mọi người xung quanh sẽ đạt được thứ gì đó mà mình không đạt được. Chính vì vậy mà họ luôn bị thôi thúc phải hành động, phải làm điều gì đó tại thời điểm mà họ thường thiếu lý trí nhất. Kết quả dẫn đến sẽ có quyết định sai lầm, gây ra ít nhiều hậu quả đáng tiếc.
Hiệu ứng FOMO trong chứng khoán là gì?
Trong chứng khoán, khi một cổ phiếu nào đó đang trên đà tăng giá mạnh mẽ trong thời gian ngắn. Hiệu ứng FOMO xảy ra là lúc trong đầu bạn sẽ có suy nghĩ rằng các nhà đầu tư khác đang có một “khoản lời” lớn nhờ mã cổ phiếu đó. Chính vì thế, bản thân bạn sẽ tự thôi thúc mua cổ phiếu đó ngay lập tức để kiếm lời. Tuy nhiên, những quyết định vội vàng như vậy thường dẫn đến nhiều rủi ro đáng tiếc.
Nói cách khác, hiệu ứng FOMO trong chứng khoán chính là cảm giác mà bạn lo sợ mình sẽ trở thành người “tối cổ”, “lạc hậu” khi thị trường chứng khoán đang được update từng ngày.
Trong chứng khoán, hiệu ứng FOMO thường xảy ra ở tất cả các nhà đầu tư. Từ những người mới tham gia thị trường cho đến những nhà đầu tư đã có kinh nghiệm lâu năm.
Ví dụ:
Gần đây, mã cổ phiếu TCBS có giá tăng liên tục nên nhận được đông đảo sự quan tâm bàn luận của nhà đầu tư. Lúc này, nhiều nhà đầu tư xuất hiện tâm lý lo sợ nếu mình không đầu tư cổ phiếu TCBS thì sẽ bỏ lỡ cơ hội kiếm lợi nhuận lớn giống người khác. Vì vậy, họ sẵn sàng bỏ tiền ra mua cổ phiếu TCBS ở giá đỉnh. Nhưng ngay sau đó, giá cổ phiếu TCBS giảm giá sâu khiến nhà đầu tư hoảng loạn bán tháo gây thua lỗ lớn.
Có thể bạn quan tâm: Tâm lý giao dịch chứng khoán
Tác hại của hiệu ứng FOMO
Các nghiên cứu cho thấy, FOMO dẫn đến mức độ thiếu kiên nhẫn và không hài lòng cao độ. Tương tự như vậy, FOMO trong đầu tư chứng khoán ảnh hưởng đến nhiều người, trong đó có một số người rất thành công. Họ đưa ra các quyết định nhanh chóng, không cần chuẩn bị trước với số tiền lớn. Nó làm tăng khả năng rủi ro và thường dẫn đến tổn thất lớn.
FOMO tác động lâu dài đối với thế hệ trẻ có thể rất nghiêm trọng. Thường gặp ở người có tính khí thất thường, cô đơn, cảm giác tự ti, lòng tự trọng cao, lo âu xã hội cực độ, gia tăng mức độ tiêu cực và trầm cảm.
Nguyên nhân khiến nhà đầu tư bị chi phối bởi hiệu ứng FOMO
Tâm lý sợ bỏ lỡ
Đây là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến trạng thái FOMO trong đầu tư chứng khoán. Sự ám ảnh về lợi nhuận khiến các nhà đầu tư mất kiểm soát. Từ đó dẫn đến những quyết định và hành động lệch đi so với kế hoạch đề ra ban đầu.
Đa số các nhà đầu tư khi mới tham gia vào thị trường chứng khoán đều thiếu kiến thức, chưa có nhiều kinh nghiệm. Họ thường có tâm lý hướng theo số đông, ăn theo những nhà đầu tư đi trước. Chính điều đó đã tạo nên lỗ hổng lớn và khiến họ bị vướng vào cạm bẫy mà FOMO. Vì vậy, chỉ có sự am hiểu về thị trường mới bảo vệ nhà đầu tư khỏi nguy cơ tiềm ẩn từ FOMO. Hãy học hỏi kinh nghiệm ngay từ bây giờ.
Đặt kỳ vọng vào thị trường quá lớn
Thị trường chứng khoán luôn biến động thất thường. Việc kỳ vọng vào thị trường một cách thái quá là yếu tố góp phần không nhỏ trong việc hình thành nên hiệu ứng FOMO. Chẳng hạn khi một mã cổ phiếu đang tăng giá, nhà đầu tư thường nghĩ rằng nếu không mua sẽ mất cơ hội sinh lời.
Tuy nhiên, thị trường chứng khoán chưa bao giờ dễ dàng như vậy. Nếu bạn không kiên định và có tư tưởng rõ ràng sẽ dễ dàng trở thành con mồi cho thị trường thâu túng.
Quá tự tin hoặc tự ti
Việc quá tự tin sẽ khiến bạn dễ dàng trở nên chủ quan. Vì thế, nhà đầu tư không nên bỏ qua những biến động quan trọng trên sàn giao dịch. Nhiều người muốn chứng tỏ bản thân, khẳng định rằng mình chẳng kém ai nhưng cuối cùng lại gặp rủi ro đáng tiếc.
Bên cạnh đó, bạn cũng không nên quá tự ti. Người tự ti về bản thân chính là đối tượng dễ bị FOMO kiểm soát nhất. Nhà đầu tư nên học hỏi kinh nghiệm, có bản lĩnh và kiên định đối với kế hoạch đã lập ra trước đó.
Mong muốn chiến thắng
Trong thị trường chứng khoán, nhà đầu tư thường mong muốn có 1 chiến thắng lớn và tham vọng cao. Đồng thời bạn không bằng lòng với những chiến thắng nhỏ lẻ. Chính điều này cũng sẽ thôi thúc bạn, khiến bạn mất đi lý trí và thiếu kiểm soát. Từ đó đưa ra những quyết định sai lầm.
Những yếu tố kích hoạt hiệu ứng FOMO trong thị trường chứng khoán
Biến động từ thị trường
Biến động thị trường chính là tác nhân đánh thức tâm lý hối tiếc và nỗi sợ bỏ lỡ cho nhà đầu tư. Chẳng hạn như tin tức về lần đầu tiên phát hành cổ phiếu ra công chúng (IPO).
IOP là một sự kiện luôn thu hút các nhà đầu tư quan tâm. Trong quá khứ, cộng đồng từng chứng kiến sự thành công của nhà phát triển từ IPO. Điều này giúp giá của cổ phiếu liên tục tăng. Nhờ sự kiện IPO giúp cổ phiếu tăng giá mà nhiều nhà đầu tư đã có lợi nhuận. Tuy nhiên, cũng chính điều này đã khiến nhà đầu tư thua lỗ vì sự biến đổi thất thường của thị trường. Không phải sau bất cứ sự kiện IPO nào cổ phiểu cũng tăng trưởng liên tục.
Các sự kiện thắng thua liên tiếp
Đây cũng được xem là yếu tố kích thích hiệu ứng FOMO trong đầu tư chứng khoán.
Vô cùng phấn khích với những chiến thắng liên tiếp. Điều này dẫn đến bạn sinh tâm lý chủ quan và liên tục đầu tư vào những cơ hội mới mà quên đi việc phân tích cơ hội thắng – thua.
Ngược lại, nếu bạn thua nhiều lần, bạn chắc chắn sẽ muốn gỡ gạc và sàng lọc những cơ hội có khả năng thắng cao trên thị trường.
Khi bạn để cảm xúc quyết định việc đầu tư, FOMO chính là cái bẫy tâm lý đứng sẵn chờ bạn lao vào.
Tin tức và tin đồn
Đây cũng được xem là yếu tố tạo nên hiệu ứng FOMO. Là một nhà đầu tư chứng khoán, bạn phải theo dõi tin tức thị trường hằng ngày hằng giờ để có thể đưa ra những quyết định đúng đắn trong việc đầu tư.
Khi có những tin tức hay tin đồn về thị trường, bạn nên xem xét và cân nhắc kỹ lưỡng những thông tin đó có thật sự chính xác. Hay đó chỉ là chiêu trò mà các tay chơi chuyên nghiệp dùng để thao tác tâm lý những người mới đầu tư với mục đích kiểm soát thị trường để mang về lợi ích cho họ.
Cách để tránh “cạm bẫy” FOMO
Thận trọng với những mẹo nóng
Các trang web đầu tư, chuyên gia, nhà môi giới, chương trình truyền hình, đồng nghiệp và thậm chí cả các thành viên trong gia đình đều có thể khiến bạn dễ tác động. Đừng khuất phục trước FOMO và đầu tư mà không hiểu cách thức hoạt động hoặc rủi ro của nó. Thực hiện nghiên cứu của riêng bạn và dành thời gian để xác định xem khoản đầu tư có xứng đáng hay không. Đồng thời, xem xét mục tiêu tài chính của bạn có phù hợp.
Tích lũy kiến thức
Nhà đầu tư cần phải tìm hiểu các kiến thức về thị trường trước khi đưa ra quyết định đầu tư. Việc nắm vững kiến thức sẽ giúp nhà đầu tư làm chủ các quyết định mua hoặc bán.
Bên cạnh đó, hãy tìm hiểu kĩ về doanh nghiệp mà bạn đang dự định đầu tư. Với các doanh nghiệp có hoạt động kinh doanh tăng trưởng ổn định, ban lãnh đạo có tầm nhìn và định hướng phát triển bền vững, cơ cấu tài chính hợp lý, tất yếu giá cổ phiếu của doanh nghiệp đó sẽ tăng trưởng đều qua các năm. Nếu nhà đầu tư mua cổ phiếu với giá cao, xét mặt dài hạn nhà đầu tư vẫn có lãi.
Lập một kế hoạch tài chính và tuân theo nó
Lập kế hoạch ngắn hạn và dài hạn mục tiêu tài chính bạn muốn đạt được. Thời gian và khả năng chấp nhận rủi ro của bạn. Điều đó sẽ giúp bạn dễ đạt được những mục tiêu hơn, bạn hãy thực hiện theo đó.
Xem thêm về: Cách lập kế hoạch tài chính cá nhân
Học cách kiềm chế cảm xúc
Cho dù chúng ta có biết hay không, có những thành kiến về hành vi có thể ảnh hưởng đến phản ứng của chúng ta đối với FOMO. Đây là hai trong số những cái phổ biến nhất:
Thành kiến xác nhận: Nơi cung cấp xu hướng tìm kiếm thông tin hỗ trợ niềm tin và khẳng định rằng quan điểm của họ là đúng. Tuy nhiên, tìm kiếm thông tin khác với những gì bạn nghĩ về một khoản đầu tư cụ thể.
Quá tự tin: Nghiên cứu cho thấy nhiều người quá tự tin vào khả năng đầu tư của bản thân. Trung bình, hầu hết mọi người không thể “đánh bại thị trường” bằng cách giao dịch thường xuyên. Nhưng nhiều người lại quá tự tin vào bản thân và cho rằng mình đúng và dẫn đến quyết định sai lầm. Vì thế, bạn hãy tự kiểm tra bằng thực tế. Ngay cả các cố vấn đầu tư chuyên nghiệp cũng phải kiên trì để đạt được lợi nhuận từ thị trường.
Có tầm nhìn dài hạn
Đối với hầu hết các nhà đầu tư, đầu tư để đạt được lợi nhuận là một mục tiêu theo đuổi lâu dài. Thông thường, lợi nhuận hình thành dần dần theo thời gian, hiếm khi chỉ trong một sớm một chiều. Vì thế, bạn hãy chống lại sự cám dỗ của FOMO trước tin xấu hoặc đuổi theo cơn sốt mới nhất. Hãy kiên nhẫn tập trung vào việc đạt được kế hoạch của bạn và tránh đưa ra quyết định vì sợ bỏ lỡ.
Như vậy, trên đây là bài viết về “Hiệu ứng FOMO” trong thị trường chứng khoán. Đây cũng là một trong những yếu tố quan trọng mà các nhà đầu tư cần quan tâm để phục vụ quá trình đầu tư. Hy vọng nội dung trên sẽ giúp các bạn có thêm kiến thức hữu ích để tránh mắc phải hiệu ứng này. Chúc các bạn luôn thành công trong quá trình đầu tư!
Bài viết tham khảo: