Trong nền kinh tế của các quốc gia chắc hẳn chúng ta đã nghe rất nhiều về hiện tượng thiên nga đen. Đây là một hiện tượng kinh tế rất hiếm khi xảy ra. Tuy nhiên, một khi “thiên nga đen” xuất hiện, kinh tế thế giới sẽ bị ảnh hưởng rất lớn theo chiều hướng tiêu cực. Vậy để hiểu khái niệm hiện tượng này trong nền kinh tế là gì? Ví dụ? Hãy theo dõi ngay bài viết dưới đây nhé!
Hiện tượng thiên nga đen là gì?
Hiện tượng thiên nga đen hay còn gọi với tên trong tiếng Anh là Black Swan.
Đây là một sự kiện không thể dự đoán trước được, nó thường vượt quá những tình huống thường được dự kiến và gây ra những hậu quả rất nghiêm trọng.
Đặc trưng của hiện tượng Black Swan chính là hiếm khi xảy ra cùng với tác động nghiêm trọng của chúng; cùng với đó là rất khó để có thể lý giải được nguyên nhân là do đâu.
Đặc điểm của hiện tượng Black Swan
Thuật ngữ hiện tượng thiên nga đen được phổ biến bởi Nassim Nicholas Taleb. Là một giáo sư tài chính, nhà văn và cựu thương nhân Phố Wall.
Có 3 yếu tố chính khi nói về hiện tượng thiên nga đen trong sách của Taleb bao gồm:
- Hiện tượng Black Swan vượt quá những dự đoán bình thường, rất hiếm khi xảy ra. Thế nhưng, luôn có những lời giải thích hợp lý được đưa ra sau khi hiện tượng thiên nga đen xảy ra
- Sự kiện thiên nga đen xảy ra đi kèm với đó luôn có các tác động cực lớn, hậu quả thảm khốc.
- Sự kiện thiên nga đen luôn bất ngờ và thường được coi là “không thể xảy ra”.
Đặc điểm đầu tiên chính là của các giải thích hồi cứu. Con người luôn luôn có sự giải thích và biện minh cho những sự kiện bất ngờ. Thế nhưng trên thực tế thì hoàn toàn không thể đoán trước được sự kiện Black Swan này sẽ xảy ra vào lúc nào.
Và khi hiện tượng Black Swan xảy ra, những nhà phân tích thường sàng lọc dữ liệu để có thể đưa ra những lời lý giải hợp lý. Tuy nhiên, tóm lại vẫn không thể dự đoán trước được một hiện tượng thiên nga đen. Sự kiện thiên nga đen thường có ý nghĩa cực đoan. Có thể mang đến tác động tích cực hoặc tiêu cực.
Tham khảo: CHƠI CHỨNG KHOÁN CÓ GIÀU KHÔNG?
Các sự kiện “thiên nga đen” trong quá khứ
Năm 1912, con tàu Titanic khổng lồ – một con tàu được cho là tàu chở khách an toàn và tiên tiến nhất; có thể nói sẽ “mãi mãi không bao giờ chìm” đã đụng phải tảng băng trôi ở Bắc Đại Tây Dương. Hậu quả nó làm 1500 người thiệt mạng, ngay trong chuyến đi đầu tiên.
Năm 2001, tòa tháp đôi tại Trung tâm Thương mại thế giới ở New York từng được cho là trụ thép kiên cố như bàn thạch. Và không có khả năng sụp đổ đã tan hoang làm cho hàng ngàn người thiệt mạng bởi vì vụ khủng bố máy bay ngày 11/09.
Năm 2016, kết quả thăm dò việc nước Anh thoát khỏi liên minh châu Âu chịu lép vế hoàn toàn so với phe ủng hộ ở lại liên minh châu Âu với hàng loạt các phân tích về lợi, hại. Và rồi hiển nhiên, việc nước Anh thoát khỏi liên minh châu Âu là điều không thể xảy ra.
Ngoài ra, cuộc tranh cử tổng thống Mỹ giữa hai ứng cử viên Donald Trump và bà Hillary Clinton đối với nhiều người là một cuộc tranh cử nhàm chán khi kết quả dự đoán đã quá rõ. Người ta đưa ra các dự đoán về ưu thế lớn của bà Hillary, đưa ra nhiều phân tích mang tính châm biếm Donald Trump.
Và cuối cùng kết quả, nước Anh thoát khỏi liên minh châu Âu. Còn Donald Trump lên làm tổng thống, một lần nữa lại chứng tỏ câu nói đùa nổi tiếng lại đúng “Trên đời này, chuyện quái gì cũng có thể xảy ra!”.
Các sự kiện hiện tượng thiên nga đen xảy ra với nền kinh tế và thị trường chứng khoán
Bong bóng dot-com (bong bóng Y2K) năm 2001 là thiên nga đen xảy ra vào đầu thế kỉ 21 khiến nền kinh tế Mỹ và thế giới ảnh hưởng nặng nề. Giai đoạn này, hệ thống Internet bắt đầu phát triển, các cổ phiếu thuộc các công ty lĩnh vực công nghệ được đầu cơ mạnh.
Hàng loạt các công ty trong lĩnh vực này IPO và có cổ phiếu tăng chóng mặt. Các quỹ đầu tư mạo hiểm cũng rót vốn vào một các công ty công nghệ với mức định giá cao. Giá cổ phiếu ban đầu tăng mạnh khiến các chỉ số thị trường chứng khoán lên cao trong thời gian ngắn. Thế nhưng, việc tăng quá mức và bong bóng diễn ra khiến thị trường sụp đổ, thị trường chứng khoán lao dốc kéo theo suy thoái kinh tế đầu những năm 2000.
Đọc thêm: LONG SHORT LÀ GÌ?
Năm 2008, khủng hoảng tài chính toàn cầu diễn ra bắt nguồn từ sự sụp đổ của thị trường bất động sản tại Mỹ. Việc vỡ bong bóng nhà ở đax dẫn tới các khoản vay cho việc mua nhà với các tổ chức tài chính không có khả năng chi trả. Hậu quả là một loạt tổ chức tài chính lớn gặp khó khăn thậm chí phá sản (Lehman Brothers).
Thị trường chứng khoán Mỹ sụp đổ khéo theo hệ lụy đến với các thị trường khác trên thế giới. Chỉ số bình quân công nghiệp Dow Jones từng đóng cửa mức thấp nhất kể từ tháng 4/1997 vào ngày 9/3/2009. Chỉ số này đã giảm 20% trong vòng 6 tuần.
Thị trường chứng khoán châu Âu cũng xảy ra tình trạng tương tự; tại châu Á, thị trường Nhật Bản mặc dù trong giai đoạn ổn định cũng ghi nhận chỉ số Nikkei xuống mức thấp nhất lịch sử vào tháng 10/2008. Riêng tại Việt Nam, chỉ số VN-Index đã giảm tới 70% riêng quý 1/2008; thuộc diện giảm mạnh nhất trên thế giới.
Năm 2008 cũng chứng kiến hiện tượng thiên nga đen xảy ra tại Zimbabwe khi đạt mức lạm phát cao kỷ lục từ trước tới nay với 79,6 tỷ % gây ảnh hưởng trầm trọng đến kinh tế quốc gia châu Phi này. Đây là một sự kiện không thể lường trước đối với Zimbabwe. Để khắc phục Chính phủ nước này đã phải sử dụng đồng Dollar Mỹ để thay thế đồng tiền quốc gia mình.
Những năm gần đây, một vài sự kiện thiên nga đen đáng chú ý có thể kể tới Brexit (Anh rời EU) năm 2016. Hay đầu năm 2020 với dịch nCOV (Corona) xuất phát từ Trung Quốc khiến thị trường chứng khoán thế giới cũng như Việt Nam chao đảo. Trong đó, thị trường chứng khoán Việt Nam đã giảm mạnh chỉ vài phiên giao dịch ngay sau kỳ nghỉ lễ.
Nhà đầu tư nên làm gì khi gặp hiện tượng thiên nga đen?
Một trong những quan niệm sai lầm phổ biến là sự kiện thiên nga đen luôn là thảm họa. Bởi vì “ Cuộc sống luôn là một loạt những biến số mà chúng ta không thể nào biết trước được. Những sự kiện nhìn qua có vẻ giống nhau, tuy nhiên thực chất đặc điểm và hậu quả của chúng có thể hoàn toàn khác nhau”. Vậy nên, bạn cần tỉnh táo để phân tích và giúp mình cách ly khỏi sự kiện thiên nga đen. Dưới đây là một số cách giúp giảm thiểu ảnh hưởng của Black Swan:
- Đa dạng hóa: việc đa dạng hóa các danh mục đầu tư là một cách mặc dù nó không đảm bảo rằng nhà đầu tư sẽ tránh khỏi hoàn toàn hiện tượng thiên nga đen; nhưng ít nhất nó sẽ giúp bạn giảm thiểu được rủi ro. Đa dạng hóa cũng có nghĩa là nhà đầu tư nên xem xét các loại tài sản khác nhau như cổ phiếu, trái phiếu doanh nghiệp, thu nhập cố định và các tài sản phái sinh để chuẩn bị cho tình huống xấu nhất.
- Vàng và các tài sản khác vẫn là tài sản cần bảo vệ trước sự bất trắc. Thế nhưng, đơn giản là vì bạn đầu tư vào các tài sản trú ẩn an toàn như vậy không đảm bảo an toàn. Có rất nhiều trường hợp mà một tài sản trú ẩn an toàn như vàng cũng bị giảm giá trị, trái với quan niệm phổ biến.
- Đánh đổi: Một trong những điều cần xem xét để hạn chế ảnh hưởng của hiện tượng thiên nga đen là sự đánh đổi. Dù bạn có một danh mục đầu tư cân bằng, thế nhưng việc chuẩn bị cho một sự kiện thiên nga đen có thể làm giảm lợi nhuận ở một mức độ nhất định. Trong những trường hợp như vậy, nhà đầu tư cần hiểu mức độ rủi ro sẵn sàng chấp nhận.
Tham khảo: ĐẦU TƯ VÀNG ONLINE
Lời kết về hiện tượng thiên nga đen
Tóm lại, hiện tượng thiên nga đen là điều rất hiếm và không thường xuyên xảy ra. Tuy nhiên, nếu nó xảy ra các nhà đầu tư không nên quá mất bình tĩnh. Hãy cẩn thận phân tích thị trường và tránh bán tháo gây sập thị trường. Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu hơn về hiện tượng thiên nga đen – hiện tượng có ảnh hưởng rất lớn đến toàn thế giới. Và hãy luôn có sự chuẩn bị kỹ lưỡng để không bất ngờ và có thể sẵn sàng đối mặt những sự kiện thiên nga đen nhé. Chúc bạn có những giao dịch thật thành công!
Bài viết tham khảo: