Thị trường chứng khoán là nơi có nhiều tiềm ẩn rủi ro và biến động khôn lường. Tuy nhiên nó cũng có những nguyên tắc hoạt động nhất định. Một trong số những yếu tố cần quan tâm chính là giá trần. Vậy Giá trần chứng khoán là gì? Hãy tham khảo bài viết dưới đây.
Giá trần chứng khoán là gì?
Đây là mức giá thấp nhất mà nhà đầu tư nên bán cổ phiếu đang nắm giữ. Đây có thể là mức giá mà nhà đầu tư tự định, để khi giá chứng khoán giảm đến mức này thì sẽ bán. Điều này cũng là một chiếc lược hạn chế mức lỗ tốt nhất.
Trên bảng giá chứng khoán tại các sở giao dịch, các mức giá được quy định bằng màu sắc giúp nhà đầu tư dễ dàng phân biệt. Đối với chứng khoán, theo quy định của HOSE và HNX, thì giá này sẽ được niêm yết bằng màu tím.
Khi đặt ra mức trần giá, mục tiêu của chính phủ là kiểm soát giá để bảo vệ người tiêu dùng. Tùy theo từng thị trường mà mức giá trần sẽ có ý nghĩa khác nhau.
Bài viết tham khảo: CÁCH ĐỌC BẢNG GIÁ CHỨNG KHOÁN
Trong kinh tế vĩ mô
Khi giá cân bằng trên thị trường được coi là quá cao. Bằng cách đặt ra một mức giá trần thấp hơn, chính phủ hy vọng rằng người tiêu dùng sẽ mua được hàng hóa với giá thấp. Và điều này được coi là có ý nghĩa xã hội to lớn như những người có thu nhập thấp vẫn có quyền truy cập vào hàng hóa quan trọng.
Chính sách này thường được áp dụng ở một số thị trường như thị trường nhà ở, thị trường vốn,…
Giả sử rằng không có sự can thiệp của chính phủ, thị trường ở trạng thái cân bằng tại điểm E, với giá P * và sản lượng Q *. Nếu P * được coi là quá cao, chính phủ đặt giá trần là P1 trong đó P1 thấp hơn P *. Tại mức giá P1, lượng cung giảm xuống QS1 và lượng cầu tăng lên QD1.
Thị trường không còn ở trạng thái cân bằng. Trên thị trường xảy ra tình trạng khan hàng hoặc thừa cầu vì lượng cầu lớn hơn lượng cung.
Trong thị trường tự do
Trên thị trường tự do, trạng thái dư cầu chỉ là tạm thời vì nó tạo ra áp lực tăng giá. Và điều này làm cho lượng cầu dư thừa dần bị loại bỏ. Khi đó thị trường di chuyển đến điểm cân bằng.
Tuy nhiên ở đây, quy định của chính phủ về giá trần khiến giá không thể tăng vượt quá P1. Điều này khiến thị trường không trở lại trạng thái cân bằng.
Hậu quả của sự thiếu hụt hàng hoá là: Ở mức giá P1 nhiều người tiêu dùng không thể mua được hàng hoá để thoả mãn nhu cầu của mình; xếp hàng xảy ra, làm cho việc mua hàng mất nhiều thời gian hơn; Thị trường ngầm có cơ hội nảy sinh do khan hiếm hàng hóa…
Những hậu quả này có thể gây tổn hại đến lợi ích của người tiêu dùng. Không như kỳ vọng ban đầu của nhà nước.
Bài viết tham khảo: CÁCH ĐẦU TƯ CHỨNG KHOÁN
Cách tính giá trần chứng khoán
Giá trần chứng khoán được tính toán dựa trên giá tham chiếu và biên độ dao động của các sàn. Cách tính cụ thể như sau:
Giá trần = Giá tham chiếu x (1 + Biên độ dao động)
Giá tham chiếu
Được hiểu là giá đóng cửa (giá thực hiện của lần khớp lệnh cuối cùng) của ngày giao dịch trước đó. Mỗi sàn giao dịch sẽ có cách tính giá tham chiếu khác nhau. Cụ thể:
- Sàn giao dịch HOSE (Sở giao dịch Chứng khoán TP HCM): Giá tham chiếu của cổ phiếu, chứng chỉ quỹ đang giao dịch là giá đóng cửa của ngày giao dịch gần nhất trước đó (trừ các trường hợp đặc biệt).
- Sàn HNX: Giá tham chiếu được xác định bằng giá đóng cửa của ngày giao dịch liền kề trước đó (trừ các trường hợp đặc biệt).
- Sàn UPCOM: Giá tham chiếu là bình quân gia quyền của các giá giao dịch thực hiện theo phương thức khớp lệnh liên tục của ngày giao dịch gần nhất trước đó (trừ các trường hợp đặc biệt).
Biên độ dao động
Chính là số phần trăm của giá cổ phiếu có thể tăng hoặc giảm trong 1 phiên giao dịch. Trong chứng khoán, mỗi một sàn giao dịch sẽ có quy định riêng về biên độ dao động. Bạn có thể tham khảo biên độ dao động của 3 sàn chứng khoán sau đây:
| Sản phẩm | HOSE | HNX | UPCOM |
| Cổ phiếu, Chứng chỉ quỹ đống, Chứng chỉ quỹ ETF | 7 | 10 | 15 |
| Cổ phiếu mới đăng ký giao dịch trong ngày giao dịch đầu tiên và cổ phiếu không có giao dịch trên 25 phiên giao dịch liên tiếp, trong ngày đầu tiên giao dịch trở lại | 20 | 30 | 40 |
| Trái phiếu | Không quy định | Không quy định | Không quy định |
| Trường hợp trả cổ tức/thưởng bằng cổ phiếu quỹ cho cổ đông hiện hữu trong ngày giao dịch không hưởng quyền | Không quy định | 30 | Không quy định |
Ví dụ
Để hiểu rõ về cách tính giá trần chứng khoán, bạn có thể theo dõi ví dụ sau:
Mã chứng khoán A có giá tham chiếu được niêm yết trên sàn giao dịch HNX là 23.5 (tương đương 23.500 đồng/cổ phiếu). Biên độ giao động 10%. Giá trần của chứng khoán A được tính như sau: Giá trần = 23.5 + (10% * 23.5) = 25.85
Như vậy nhà đầu tư chứng khoán chỉ được đặt lệnh giao dịch trong khoảng giá đến 25.850 đồng/cổ phiếu. Không được vượt quá mức giá này.
Hay cổ phiếu BVH ở sàn giao dịch HOSE có giá tham chiếu là 79.0 (79.000 đồng/cổ phiếu). Biên độ dao động của sàn HOSE là 7%. Áp dụng công thức, bạn sẽ tính được giá trần là: 79.0*(1+7%) = 84.53 (84.530 đồng/cổ phiếu).
Lưu ý: Đối với bảng giá trên sàn HOSE mức giá trần chứng khoán sẽ có một số điều chỉnh cho những trường hợp đặc biệt. Cụ thể như sau:
- Trường hợp cổ phiếu, chứng chỉ quỹ đóng, chứng chỉ quỹ ETF có mức giá trần khi điều chỉnh biên độ dao động + 7% nhưng giá trần vẫn bằng mức giá tham chiếu thì sẽ điều chỉnh: Giá trần điều chỉnh = Giá tham chiếu + một đơn vị yết giá
- Trường hợp giá trần của cổ phiếu, chứng chỉ quỹ đóng, chứng chỉ ETF sau khi điều chỉnh theo cách trên bằng không (0), giá trần sẽ được điều chỉnh: Giá trần điều chỉnh = Giá tham chiếu + một đơn vị yết giá
Quy định về giá trần trong chứng khoán
Trên bảng giá chứng khoán tại các sàn giao dịch, các mức giá được quy định bằng màu sắc nhằm giúp nhà đầu tư dễ dàng phân biệt. Đối với giá trần chứng khoán, theo quy định của sàn HOSE và HNX, giá trần sẽ được niêm yết màu tím.
Ngoài ra, tại một số công ty chứng khoán, các nhà đầu tư có thể đọc được giá trần bằng cách nhìn vào ký hiệu. Theo đó, giá trần sẽ được thêm ký hiệu CE (celling), giá sàn được thêm ký hiệu FL (floor) bên cạnh.
Đặc biệt trong chứng khoán, giá trần được áp dụng quy tắc làm tròn nhằm giải quyết vấn đề khi giá tham chiếu nhân với biên độ dao động đa phần cho ra số lẻ.
Bài viết tham khảo: CÁCH TÍNH LÃI SUẤT CƠ BẢN TRÊN CỔ PHIẾU
Phân biệt giá trần và giá sàn trong chứng khoán
Trên bảng giá chứng khoán tại các sàn giao dịch, giá trần và giá sàn là hai chỉ số giá quan trọng bên cạnh giá tham chiếu mà nhà đầu tư cần nắm được. Tuy nhiên, không ít người mới chơi chứng khoán sẽ có sự nhầm lẫn giữa hai thuật ngữ này. Bảng sau sẽ giúp bạn nắm rõ cũng như phân biệt giá trần và giá sàn trong chứng khoán.
| Tiêu chí phân biệt | Giá trần | Giá sàn |
| Khái niệm | Giá trần là mức giá cao nhất mà nhà đầu tư có thể đặt lệnh mua hoặc bán chứng khoán trong ngày giao dịch. | Giá sàn chứng khoán là mức giá thấp nhất mà nhà đầu tư có thể đặt lệnh mua hoặc bán chứng khoán trong ngày giao dịch. |
| Công thức tính | Giá trần = Giá tham chiếu x (100% + biên độ dao động). | Giá sàn = Giá tham chiếu x (100% – biên độ dao động). |
| Quy định về màu sắc | Giá trần được thể hiện bằng màu tím trên bảng giá | Giá sàn được thể hiện bằng màu xanh da trời trên bảng giá |
Quy tắc làm tròn giá trần giá sàn và biên độ dao động
Quy tắc làm tròn giá trần giá sàn
Theo quy định thì biên độ dao động của sàn HOSE, HNX và UpCom lần lượt là 7%, 10% và 15%. Vậy nên khi Giá tham chiếu nhân với biên độ dao động thì chủ yếu là sẽ ra số lẻ. Cho nên, chúng ta có quy tắc làm tròn giá sàn và giá trần để xử lý vấn đề này.
Cùng xem một ví dụ về cổ phiếu cụ thể nhé.
Cổ phiếu BVH trên sàn HOSE có giá tham chiếu là 79.800 đồng/ cổ phiếu.
Biên độ dao động của sàn HOSE là 7% tương đương với 5,586. Theo cách tính lý thuyết thì giá trần là 79.80*(1+7%) = 85.386 và giá sàn là 79.80*(1-7%) = 74.214
Giá cổ phiếu BVH lớn hơn 50,000đ nên bước giá mỗi lần nhảy phải chia hết cho 100. Và giá trần và giá sàn cũng không ngoại lệ.
Hai giá trị 5.500 và 5.600 là 2 giá trị gần với 5.586 nhất và thỏa mãn chia hết cho 100. Thêm một quy định nữa là giá trị biên độ dao động làm tròn không được lớn hơn giá trị ban đầu. Vậy chỉ có giá trị 5,500 là thích hợp nhất.
Vậy giá trần của cổ phiếu BVH là 79.80+5.500 = 85.3 và giá sàn là 79.80-5.500 = 74.3. Chúng ta thấy hoàn toàn khớp với bảng giá điện tử.
Đọc thêm: GIÁ THAM CHIẾU LÀ GÌ?
Những quy tắc cần nhớ khi làm tròn giá trị biên độ giao động
- Giá trị biên độ phải phù hợp với quy định bước giá chia hết.
- Giá trị biên độ làm tròn phải bé hơn giá trị biên độ lý thuyết khi nhân với % biên độ theo quy định của từng sàn.
Có thể thấy giá trần là chỉ số quan trọng thể hiện trên sàn giao dịch chứng khoán, giúp nhà đầu tư đưa ra các lệnh mua – bán chứng khoán phù hợp. Qua đó loại bỏ những rủi ro có thể xảy ra. Hy vọng với các thông tin trên, bạn đã nắm rõ về Giá trần chứng khoán trên các sàn giao dịch; Quy tắc làm tròn giá trần giá sàn và biên độ dao động. Chúc các bạn đầu tư thành công!
Bài viết tham khảo: