Ngày nay, để phục vụ cho hoạt động phát triển kinh tế và giao thương hàng hóa thì không thể thiếu tiền tệ. Vậy tiền tệ là gì? Hãy cùng tham khảo bài viết dưới đây để hiểu thêm về Các chức năng của tiền tệ.
Xem thêm CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ
Tiền tệ là gì?
Tiền tệ (Currency) là phương tiện trao đổi hàng hóa và dịch vụ được chấp nhận thanh toán trong một khu vực nhất định hoặc giữa một nhóm người cụ thể. Thông thường sẽ được phát hành bởi một cơ quan nhà nước như ngân hàng trung ương. Giá trị của tiền tệ không đến từ vật chất tạo ra nó mà theo giá trị nó đại diện tùy theo nền kinh tế và nhà phát hành. Tiền tệ bao gồm cả tiền xu và tiền giấy. Hiểu một cách khác, tiền tệ thực chất chính là tiền được chấp nhận chung trong thanh toán để đổi lấy hàng hóa, dịch vụ và hoàn trả các khoản nợ.
Ở thế kỷ 21, một dạng tiền tệ mới đã xuất hiện đó là tiền ảo. Các loại tiền ảo như bitcoin không có sự tồn tại thực tế hoặc sự hậu thuẫn của chính phủ. Chúng được giao dịch và lưu trữ dưới dạng điện tử.
Có thể bạn quan tâm đến: Chi phí tài chính là gì?
Bản chất của tiền tệ là gì?
Theo quan điểm của K.Marx, “Tiền chính là loại hàng hóa đặc biệt “. Bởi vì tiền có giá trị sử dụng đặc biệt, là giá trị công dụng có ích của hàng hóa. Tiền tệ thỏa mãn hầu hết các nhu cầu của người sử dụng và sở hữu.
Quan điểm của P.Samuelson: “Tiền chính là thứ dầu bôi trơn“ trong các guồng máy luân chuyển hàng hóa từ nơi sản xuất để đi đến nơi tiêu dùng.
Quan điểm của M.Friedman và các nhà kinh tế học hiện đại: ” Tiền là các phương tiện thanh toán” và có thể thực hiện được các chức năng làm trung gian trao đổi, các đơn vị tính toán và có thể tích lũy của cải. Tiền tệ ra đời là kết quả tất yếu của sự phát triển nền kinh tế thị trường hiện đại.
Xem thêm các kiến thức về tiền tệ:
Các chức năng của tiền tệ
Để hiểu thêm về tiền tệ, chúng ta cùng xem xét các chức năng của nó. Mỗi một chức năng của tiền tệ đều có vai trò đối với sự vận hành của thị trường. Hãy cùng tìm hiểu 5 chức năng tiền tệ sau đây.
Thước đo giá trị (Standard of value)
Tiền tệ được dùng để biểu hiện và đo lường giá trị của các hàng hoá. Muốn đo lường giá trị của các hàng hoá, bản thân tiền tệ cũng phải có giá trị.
Việc đo giá trị hàng hoá dịch vụ bằng tiền cũng giống như việc đo khối lượng bằng cân và đo khoảng cách bằng kilômét. Đơn vị tiền tệ là một thước đo được sử dụng phổ biến trong các quan hệ xã hội. Nhờ chức năng này mà tính chất tiền tệ hoá ngày càng phổ biến trong đo lường sự phát triển của xã hội, đo lường mức sống của con người…Nó đã tạo ra một nền kinh tế mang tính chất tiền tệ.
Giá trị hàng hoá được biểu hiện bằng tiền gọi là giá cả hàng hoá. Hay nói cách khác, giá cả là hình thức biểu hiện bằng tiền của giá trị hàng hoá.
Giá cả hàng hoá chịu ảnh hưởng của các nhân tố sau đây:
- Giá trị hàng hoá
- Giá trị của tiền
- Quan hệ cung – cầu về hàng hoá
Giá trị hàng hóa là nội dung của giá cả. Vậy nên trong ba nhân tố nêu trên, giá trị của tiền vẫn là nhân tố quyết định giá cả.
Mặc khác, tiền làm phương tiện trao đổi chỉ đóng vai trò trong chốc lát. Người ta đổi hàng hóa lấy tiền rồi lại dùng tiền để mua lại hàng hóa mà mình cần. Bản thân tiền giấy không có giá trị vì vậy việc in tiền giấy phải tuân theo quy luật lưu thông tiền giấy.
Phương tiện trao đổi (Medium of exchange)
Khi tiền tệ xuất hiện, cũng là lúc quá trình trao đổi hàng hóa dần xuất hiện. Hình thức trao đổi trực tiếp dần dần chuyển qua trao đổi gián tiếp thông qua trung gian của tiền tệ. Tiền là vật ngang giá chung, là trung gian làm cho sự trao đổi hàng hoá giữa người này với người khác trở nên thuận lợi hơn. Phương tiện trao đổi là chức năng quan trọng nhất của tiền tệ. Nếu không có chức năng này thì tiền tệ sẽ không còn.
Công thức lưu thông hàng hoá là: H – T – H. Trong đó H là hàng hóa, T là tiền mặt. Khi tiền làm môi giới trong trao đổi hàng hoá đã làm cho hành vi bán và hành vi mua có thể tách rời nhau cả về thời gian và không gian. Với việc không nhất trí giữa mua và bán vô tình gây ra những nguy cơ của khủng hoảng kinh tế.
Ở mỗi thời kỳ nhất định, lưu thông hàng hoá bao giờ cũng đòi hỏi một lượng tiền cần thiết cho sự lưu thông. Số lượng tiền này được xác định bởi quy luật chung của lưu thông tiền tệ.
Phương tiện thanh toán (Standard of deferred payment)
Tiền tệ được dùng làm phương tiện thanh toán, tiền được dùng để trả nợ, nộp thuế, trả tiền mua chịu hàng…
Khi thực hiện chức năng phương tiện thanh toán, tiền tệ không còn là môi giới của trao đổi hàng hóa, mà là khâu bổ sung cho quá trình trao đổi. Nghĩa là tiền tệ vận động tách rời sự vận động của hàng hóa.
Tiền tệ khi thực hiện chức năng làm phương tiện chi trả đã tạo ra khả năng làm cho số lượng tiền mặt cần thiết cho lưu thông giảm đi tương đối vì sự mua bán chịu, thực hiện thanh toán bù trừ lẫn nhau.
Muốn được chấp nhận làm phương tiện thanh toán, tiền tệ phải có sức mua ổn định, tương đối bền vững theo thời gian, chính sức mua ổn định đã tạo cho người ta niềm tin và sự tín nhiệm tiền tệ.
Có thể bạn chưa biết: Có tiền nên đầu tư gì vào thời điểm này?
Phương tiện tích lũy (Store of value or store of purchasing power)
Tiền tệ chấp hành chức năng phương tiện tích lũy khi tiền tệ tạm thời rút khỏi lưu thông. Bởi vì tiền là đại biểu cho của cải xã hội dưới hình thái giá trị,. Nên tích lũy tiền là một hình thức cất trữ của cải.
Tích lũy là cơ sở để tái sản xuất và mở rộng sản xuất cho nên nó cũng là cơ sở phát triển kinh tế. Tiền có được chức năng này vì nó là phương tiện trao đổi, là tài sản có tính lỏng cao nhất.
Để làm chức năng phương tiện tích lũy, tiền phải có đủ giá trị, tức là tiền vàng, bạc. Chức năng này làm cho tiền trong lưu thông thích ứng một cách tự phát với nhu cầu tiền cần thiết cho lưu thông. Nếu sản xuất tăng, lượng hàng hoá nhiều thì tiền tích lũy được đưa vào lưu thông. Ngược lại, nếu sản xuất giảm lượng hàng hóa lại ít thì một phần tiền rút khỏi lưu thông đi vào tích lũy.
Tiền tệ thế giới (World currency)
Tiền tệ của một nước có chức năng tiền tệ thế giới khi được nhiều nước trên thế giới sử dụng. Để thực hiện chức năng này phải là tiền vàng hoặc tiền tín dụng được thừa nhận thanh toán quốc. Tiền tệ thực hiện chức năng tiền tệ thế giới khi tiền tệ thực hiện bốn chức năng: thước đo giá trị, phương tiện trao đổi, phương tiện thanh toán, phương tiện tích lũy ở phạm vi ngoài quốc gia. Nói cách khác là đồng tiền của một nước thực hiện chức năng tiền tệ thế giới khi tiền của quốc gia đó được nhiều nước trên thế giới tin dùng và sử dụng như chính đồng tiền của nước họ.
Như vậy, trên đây là Các chức năng của tiền tệ trong nền kinh tế nước ta. Hy vọng sẽ giúp mọi người hiểu thêm về bản chất của tiền tệ và cách vận hành của nó. Đặc biệt, đây là phương tiện mà qua đó, con người có thể đạt các mục đích trong kinh doanh. Chúc các bạn luôn thành công!
Bài viết tham khảo: